„DAR MŁODZIEŻY” – rejsy zapisane w historii

Historia 40 lat służby „Daru Młodzieży” na rzecz edukacji morskiej polskiej młodzieży, to opowieść łącząca wszystkie oceany i kontynenty. Udział w najbardziej prestiżowych światowych regatach i zlotach. Pływanie po najtrudniejszych akwenach i pisanie wielkiej historii polskiej bandery. Na pokładzie żaglowca gościły koronowane głowy, szefowie rządów, wielcy żeglarze, tysiące miłośników białych żagli podczas wizyt w odwiedzanych portach.

Rok pierwszy

Na morskie szlaki „Dar Młodzieży” wkroczył w spektakularny sposób. Podróż numer 1 – wyjście z Gdyni 10 lipca 1982 r. – pierwszy port Rostock, później brytyjski Falmouth i start do rywalizacji w ramach The Cutty Sark Tall Ships Races. Dramat na morzu – 27 lipca niemiecki jacht „Peter von Danzig” wzywa pomocy. Po wybuchu kuchenki jeden z żeglarzy uległ groźnym poparzeniom. „Dar Młodzieży” idzie z pomocą. Szalupa transportuje rannego do statkowego szpitaliku. Po przejęciu poszkodowanego przez śmigłowiec, polski żaglowiec wraca na trasę. Pasjonujący finisz i 29 lipca 1982 r., na mecie w Lizbonie, po przepłynięciu 770 mil morskich, debiutant „Dar Młodzieży” jest najszybszy w klasie „A” – wielkich żaglowców. Wyprzedza tradycyjnego rywala „Daru Pomorza”, niemiecki bark „Gorch Fock”, o 14 minut i 18 sekund. Komendanta i załogę „Daru” uhonorowano nagrodą Fair Play Polskiego Komitetu Olimpijskiego.

Dwukrotnie Osaka

Po rejsach na wodach Europy, w kolejnym roku „Dar Młodzieży” wyrusza na oceany. Na zaproszenie Japończyków bierze udział w Osaka World Sail 1983 z okazji 400-lecia zamku w Osace. Zabrał na pokład 119 studentów Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, którzy spędzili na morzu pełny semestr nauki. Wpływając w paradzie do Osaki, fregata utrzymała wszystkie żagle wchodząc do wewnętrznego portu, co wywołało owacje zgromadzonych na nabrzeżu tłumów. Przez 12 dni pobytu w Osace przewinęło się przez pokład ponad 200 000 gości. Podróż trwała 217 dni, żaglowiec przebył 28 065 mil morskich.

Kolejna wielka wyprawa do Japonii odbyła się w związku z udziałem w regatach „Osaka Sail ’97” i w uroczystościach 100-lecia portu Osaka. W regatach, pokonując wiele sławnych żaglowców, „Dar” zajął I miejsce w klasie A. Ponownie chłopcy z „Daru” zadziwili gospodarzy sprawnością w operowaniu żaglami – na oczach zdumionych tłumów, w ciągu dosłownie kilkunastu sekund sprzątnęli wszystkie żagle.

Na szlakach wielkich odkrywców

To był kolejny wielki rejs – udział w Operacji Żagiel 1984, organizowanej w 450 rocznicę odkrycia drogi rzeką Św. Wawrzyńca, przez francuskiego żeglarza Jaquuesa Cartiera. „Dar Młodzieży” wypłynął ze studentami Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie. Oficjalny start nastąpił na wodach okolic Brestu. Pierwszy etap rozstrzygnięto na Bermudach, drugi wzdłuż wybrzeży Ameryki Północnej do Halifaxu. Na tym etapie „Dar Młodzieży” zwyciężył z takimi konkurentami jak amerykański „Eagle” i boliwijski „Simon Boliwar”. Wspólna żegluga wszystkich żaglowców prowadziła do portu Gaspe u ujścia rzeki Św.Wawrzyńca, a następnie do Quebec – miasta, gospodarza zlotu.

Dookoła świata

W latach 1987/1988  –   „Dar Młodzieży” odbył swą najdłuższą i najgłośniejszą podróż płynąc na zlot z okazji 200-lecia osadnictwa europejskiego na kontynencie australijskim. Zdecydowano, że z Australii równie dobrze można wracać do Europy przez Pacyfik.  Wyprawa została zatem  zaplanowana jako rejs dookoła świata – po entuzjastycznym przyjęciu w portach australijskich, przez Nową Zelandię, żaglowiec wziął kurs na Przylądek Horn. W dzienniku zapisano, że trawers osławionego przylądka nieprzejednanego „Dar Młodzieży” minął 6 marca 1988 roku, o godz. 7.15 czasu statkowego. W sumie podczas 274 dni zostawił za rufą 36 352 mil morskich. To była najdłuższa podróż w historii fregaty. Podczas rejsu, za najdłuższy nieprzerwany przelot pod żaglami, wynoszący 1241 Mm, „Dar Młodzieży” otrzymał nagrodę tzw. „Boston Tea Pot”.

W 1992 roku wielka, międzynarodowa żaglowa armada popłynęła przez Atlantyk upamiętniając historyczną wyprawę odkrywczą Krzysztofa Kolumba. W tym spektakularnym zlocie „Columbus Regatta’92”  z okazji 500-lecia odkrycia Ameryki nie mogło zabraknąć „Daru Młodzieży”. Nasza fregata zajęła III miejsce w klasie A.

Nie tylko Polacy

Wielokrotnie pod żaglami „Daru Młodzieży”, marynarskie kwalifikacje szlifowali praktykanci wielu narodów. W 2007 roku podczas imprezy w oparciu o porty holenderskie i niemieckie żaglowiec uczestniczył w zlotach i pływaniach podczas których przy współpracy z IMO zrealizowane zostały praktyki marynarskie dla 50 studentów afrykańskich akademii morskich. Projekt ten kontynuowany był także w dwóch kolejnych latach.

Od 2008 roku regularne miesięczne praktyki morskie odbywają na „Darze Młodzieży” studenci Hogere Zeevaartschool Antwerpen/Antwerp Maritime Academy. Corocznie ponad stuosobowe grupy praktykantów ze swoimi instruktorami i wykładowcami, pod komendą stałej załogi „Daru” wypływają na Atlantyk z zawinięciami do portów atlantyckich archipelagów – Azorów, Wysp Kanaryjskich czy na Maderę. Do 2018 roku wyszkolono w ten sposób prawie 1300 praktykantów kilkunastu narodowości – studentów belgijskiej uczelni. 

Podczas wielu zlotów żaglowców, w których „Dar Młodzieży” uczestniczył corocznie, w krótkich przelotach brały udział mniejsze grupy żeglarzy z różnych krajów w ramach wymiany załóg – tzw. „cruise in company”. 

Rejsy wyjątkowe

„Dar Młodzieży” to wprawdzie głównie statek pracowicie edukujący adeptów morskiej służby. Kształcący znakomitych, cenionych oficerów i kapitanów światowej floty. Jednak to także pływający ambasador biało-czerwonej bandery. Uświetniający swą obecnością dziesiątki prestiżowych wydarzeń w portach całego świata. Wszystkie wyżej opisane wydarzenia także obfitowały w tego typu elementy. Przykładowo w 2005 roku w Oslo statek uczestniczył w Światowej Wystawie Budownictwa Okrętowego, natomiast w Portsmouth w obchodach 200-rocznicy bitwy pod Trafalgarem. 

W roku 2010 odwiedzając Morze Śródziemne wziął udział w nietypowych  Historical Seas Tall Ships Regatta w Volos, odwiedził Pireus, Warnę a na etapie ze Stambułu do Lavrion, wygrał w klasie A. A jesienią w ramach obchodów Roku Chopinowskiego, w rejs do 5 europejskich portów udało się 100 muzyków Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia z Katowic.

Rok 2013 z kolei zakończył wyjątkowym „Rejsem dla Serca” na trasie Gdynia – Skagen – Amsterdam. Uczestniczyło w nim 92 polskich kardiologów – delegatów na Europejski Kongres Kardiologiczny. Rejs o humanitarnym przesłaniu, który był formą podziękowania Holendrom za pomoc udzieloną w trudnych dla Polaków latach 1983-1990 polskim dzieciom z wrodzonymi wadami serca, które dostały drugie życie w holenderskich klinikach.

W latach 2018-2019 z okazji 100-lecia Rzeczpospolitej „Dar Młodzieży” odbył spektakularną podróż dookoła świata, nazwaną Rejsem Niepodległości. Był to najdłuższy rejs „białej fregaty”, trwał 313 dni, przepływając 38 000 mil morskich. W tym czasie przez pokład przewinęło się blisko 1000 młodych ludzi – studentów oraz młodzieży wyłonionej w specjalnym konkursie. Przez cały ten rejs towarzyszył załodze wydany przez Fundację album, jako prezent dla oficjeli odwiedzających statek w portach całego świata.

Próba bilansu 40 lat

„Dar Młodzieży” to jeden z najpopularniejszych żaglowców świata. Zapraszany wszędzie, notujący zwycięstwa i honory podczas wszystkich większych zlotów i regat wielkich żaglowców. Statek szkolny sukcesywnie modernizowany, mimo tradycyjnego, żaglowego napędu,  znakomicie wyposażony w najnowsze zdobycze techniki nawigacyjnej. 

W ciągu 40 lat służby pod biało-czerwoną banderą, w latach 1982 – 2022, „Dar Młodzieży” odbył około 250 podróży, przepłynął prawie 700 tysięcy mil morskich, ponad 800 razy zawijał do portów całego świata. Na pokładzie fregaty przeszkoliło się ok. 23 000 uczniów i studentów szkół morskich polskich i zagranicznych. Zapis w książeczce żeglarskiej o odbytej na żaglowcu praktyce, to znakomita rekomendacja i powód do dumy dla wszystkich wychowanków „Daru Młodzieży”.